Doxy PEP คืออะไร? ป้องกัน STDs หลังมีเซ็กส์

โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STIs) ยังคงเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยในปัจจุบัน โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย ผู้หญิงข้ามเพศ หรือผู้ที่มีคู่นอนหลายคน นอกจากการใช้ถุงยางอนามัยและการตรวจสุขภาพสม่ำเสมอแล้ว ปัจจุบันมีอีกหนึ่งทางเลือกที่เริ่มได้รับความสนใจคือ Doxy PEP (Doxycycline Post-Exposure Prophylaxis)

Doxy PEP คือการใช้ยาปฏิชีวนะ ด็อกซีไซคลิน (Doxycycline) หลังจากมีเพศสัมพันธ์เสี่ยงภายใน 24–72 ชั่วโมง เพื่อช่วยลดโอกาสการติดเชื้อแบคทีเรียบางชนิด เช่น ซิฟิลิส คลามีเดีย และหนองใน หลายงานวิจัยระดับนานาชาติ รวมถึงแนวทางจาก CDC เริ่มสนับสนุนการใช้ในบางกลุ่มประชากรที่มีความเสี่ยงสูง

บทความนี้จะอธิบาย Doxy PEP คืออะไร ใช้อย่างไร ป้องกันโรคอะไรได้บ้าง ใครควรใช้ ผลข้างเคียง ราคา และข้อถกเถียงในอนาคต เพื่อให้คุณเข้าใจและตัดสินใจได้อย่างรอบด้านภายใต้คำแนะนำของแพทย์

Doxy PEP คืออะไร?

Doxy PEP (Doxycycline Post-Exposure Prophylaxis) คือ การใช้ยาปฏิชีวนะชื่อ ด็อกซีไซคลิน (Doxycycline) หลังมีเพศสัมพันธ์ที่มีความเสี่ยง โดยต้องรับประทาน ภายใน 24–72 ชั่วโมง เพื่อช่วยลดโอกาสการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บางชนิดที่เกิดจากแบคทีเรีย เช่น ซิฟิลิส, หนองใน, และคลามีเดีย ตามงานวิจัยในช่วง 3–4 ปีที่ผ่านมา

Doxy PEP ต่างจาก PEP อย่างไร

• Doxy PEP → ใช้ยาปฏิชีวนะ ป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากเชื้อแบคทีเรีย
• PEP (Post-Exposure Prophylaxis) → ใช้ยาต้านไวรัส HIV หลังเสี่ยงภายใน 72 ชั่วโมง ต้องกินต่อเนื่อง 28 วัน

ดังนั้น Doxy PEP ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัส HIV ได้ และไม่ควรใช้แทน PEP หรือ PrEP แต่สามารถใช้ร่วมกันได้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์

คำแนะนำ: ก่อนเริ่มใช้ Doxy PEP ควรปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินความเหมาะสมและความเสี่ยงของแต่ละบุคคล

อ่านเพิ่มเติม: ยา PEP ราคาเท่าไหร่ วิธีใช้ ผลข้างเคียง

Doxy PEP ป้องกันโรคอะไรได้บ้าง

การใช้ Doxy PEP สามารถลดความเสี่ยงของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียบางชนิดได้ โดยมีผลการศึกษาทางการแพทย์ยืนยันดังนี้

• ซิฟิลิส (Syphilis) → ลดโอกาสติดเชื้อได้ประมาณ 80–90%
• หนองในเทียม (Chlamydia) → ลดความเสี่ยงได้ประมาณ 70–80%
• หนองในแท้ (Gonorrhea) → ลดโอกาสติดเชื้อได้ราว 50% เนื่องจากเชื้อหนองในมีแนวโน้มดื้อยาสูงขึ้น

อย่างไรก็ตาม Doxy PEP ไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่เกิดจากเชื้อไวรัส เช่น HIV, HPV, และเริม (HSV) ได้ จึงควรใช้ร่วมกับการป้องกันวิธีอื่น เช่น การใช้ถุงยางอนามัย, ยาต้านก่อนเสี่ยง (PrEP), และวัคซีน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกัน

Doxy PEP ป้องกัน HIV, HPV, HSV ได้ไหม

Doxy PEP มีประสิทธิภาพเฉพาะในการลดความเสี่ยงการติดเชื้อแบคทีเรียบางชนิดเท่านั้น เช่น ซิฟิลิส หนองใน และคลามีเดีย แต่ ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัส ได้ ไม่ว่าจะเป็น

• HIV (Human Immunodeficiency Virus) → ต้องใช้ยาต้านไวรัสแบบ PEP หรือ PrEP
• HPV (Human Papillomavirus) → ควรป้องกันด้วยการฉีดวัคซีน
• HSV (Herpes Simplex Virus) → ป้องกันได้ดีที่สุดด้วยการใช้ถุงยางอนามัยอย่างสม่ำเสมอ

ดังนั้น หากต้องการป้องกันทั้งโรคติดต่อจากแบคทีเรียและไวรัส ควรใช้ Doxy PEP ร่วมกับวิธีอื่นที่เหมาะสม เช่น ถุงยางอนามัย, PrEP, PEP, และวัคซีน

ใครควรใช้ Doxy PEP (MSM, Trans, High Risk)

จากแนวทางของ CDC และงานวิจัยล่าสุด แนะนำให้ใช้ Doxy PEP ในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะโรคที่เกิดจากแบคทีเรีย ได้แก่

• ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย (MSM)
• สตรีข้ามเพศ (Transgender Women)
• ผู้ที่มีคู่นอนหลายคน หรือมีเพศสัมพันธ์โดยไม่สวมถุงยางอนามัยเป็นประจำ
• ผู้ที่เพิ่งมีประวัติติดเชื้อซิฟิลิส คลามีเดีย หรือหนองใน ภายใน 12 เดือนที่ผ่านมา

สำหรับกลุ่มผู้หญิงที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชาย (Cisgender Women) ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานวิจัยเพียงพอที่จะยืนยันประสิทธิภาพของ Doxy PEP จึงยังไม่แนะนำให้ใช้ในวงกว้าง

ผู้หญิงใช้ Doxy PEP ได้ไหม?

ปัจจุบันข้อมูลการวิจัยเกี่ยวกับการใช้ Doxy PEP ในผู้หญิงที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชาย (Cisgender Women) ยังมีจำนวนจำกัด งานวิจัยส่วนใหญ่ที่ยืนยันประสิทธิภาพของ Doxy PEP มุ่งเน้นไปที่ กลุ่ม MSM และสตรีข้ามเพศ

จากรายงานบางการศึกษา พบว่าในผู้หญิง Doxy PEP อาจไม่ลดการติดเชื้อได้ชัดเจนเท่ากับกลุ่มอื่น อีกทั้งยังมีข้อกังวลด้าน การเปลี่ยนแปลงของจุลชีพในช่องคลอดและความเสี่ยงการดื้อยา ทำให้ ยังไม่ถูกแนะนำให้ใช้เป็นมาตรการทั่วไปในผู้หญิง

ดังนั้น หากเป็นผู้หญิงและต้องการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ควรใช้วิธีที่มีหลักฐานสนับสนุนชัดเจน เช่น การใช้ถุงยางอนามัยอย่างสม่ำเสมอ, การฉีดวัคซีน HPV, และการตรวจสุขภาพเป็นประจำ

วิธีใช้ Doxy PEP กินยังไง? หลังเสี่ยงกี่ชั่วโมง

การใช้ Doxy PEP ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ โดยวิธีที่ใช้กันในการศึกษาคือ

• รับประทาน ด็อกซีไซคลิน (Doxycycline) ขนาด 100 มิลลิกรัม จำนวน 2 เม็ด (รวม 200 มก.)
• ควรรับประทาน หลังมีเพศสัมพันธ์หรือกิจกรรมทางเพศที่มีความเสี่ยง ภายใน 24–72 ชั่วโมง
• ไม่ควรใช้เกินความจำเป็น หรือใช้ถี่เกินไป เพื่อป้องกันปัญหา การดื้อยาปฏิชีวนะ

คำแนะนำเพิ่มเติม: ควรรับประทานยาพร้อมอาหารหรือน้ำเต็มแก้ว และหลีกเลี่ยงการนอนราบทันทีหลังทาน เพื่อลดอาการระคายเคืองทางเดินอาหารและกรดไหลย้อน

ใช้ Doxy PEP บ่อยได้ไหม? กินทุกครั้งหลังเสี่ยงอันตรายหรือเปล่า

แม้ว่า Doxy PEP จะช่วยลดโอกาสการติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากเชื้อแบคทีเรียได้ แต่ ไม่ควรใช้ทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์เสี่ยง เนื่องจากการใช้ยาปฏิชีวนะบ่อยเกินไปอาจนำไปสู่ปัญหา การดื้อยา (Antibiotic Resistance) และผลกระทบต่อสมดุลจุลชีพในร่างกาย

แนวทางของ CDC แนะนำว่า Doxy PEP เหมาะกับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงหรือมีประวัติติดเชื้อบ่อยครั้ง โดยให้ใช้เฉพาะเมื่อมีความจำเป็นจริง ๆ ภายใต้การติดตามจากแพทย์เท่านั้น

ดังนั้น การใช้ Doxy PEP ไม่ควรถูกมองว่าเป็นทางเลือกแทนการป้องกันพื้นฐาน เช่น ถุงยางอนามัย, PrEP สำหรับ HIV, และการตรวจสุขภาพเป็นประจำ

ผลข้างเคียงของ Doxy PEP และวิธีรับมือ

การใช้ Doxy PEP โดยทั่วไปถือว่าทนต่อยาได้ดี แต่บางคนอาจพบ ผลข้างเคียงเล็กน้อยถึงปานกลาง ดังนี้

• ระบบทางเดินอาหาร → คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง หรือท้องเสีย
• ผิวหนังไวต่อแสง (Photosensitivity) → ผิวไหม้ง่ายเมื่อตากแดด
• ระคายเคืองหลอดอาหาร → หากทานยาแล้วนอนราบทันที

วิธีลดผลข้างเคียง

• ควรรับประทานยาพร้อมอาหารและดื่มน้ำเต็มแก้ว
• หลีกเลี่ยงการนอนราบอย่างน้อย 30 นาทีหลังทาน
• ใช้ครีมกันแดดและหลีกเลี่ยงแดดจัด เพื่อลดอาการไวต่อแสง

หากมีอาการรุนแรง เช่น ผื่นแพ้ หายใจลำบาก หรือท้องเสียต่อเนื่อง ควรหยุดใช้และรีบพบแพทย์ทันที

ความกังวลเรื่องการดื้อยา (Antibiotic Resistance)

หนึ่งในข้อกังวลสำคัญของการใช้ Doxy PEP คือความเสี่ยงในการทำให้เชื้อแบคทีเรียเกิดการ ดื้อยาปฏิชีวนะ หากมีการใช้บ่อยหรือใช้โดยไม่จำเป็น เชื้อบางชนิด เช่น หนองในแท้ (Neisseria gonorrhoeae) มีแนวโน้มดื้อยามากขึ้นอยู่แล้ว จึงอาจทำให้ประสิทธิภาพของการรักษาในอนาคตลดลง

นอกจากนี้ การใช้ยาปฏิชีวนะซ้ำบ่อย ๆ อาจส่งผลต่อ จุลชีพในร่างกาย (microbiome) เช่น แบคทีเรียที่อยู่ในลำไส้หรืออวัยวะสืบพันธุ์ อาจเสียสมดุลและก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพอื่นได้

ดังนั้น องค์กรด้านสาธารณสุข เช่น CDC และ WHO จึงแนะนำให้ใช้ Doxy PEP เฉพาะในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง และควรอยู่ในการดูแลของแพทย์ ไม่ควรใช้เองโดยไม่มีคำแนะนำที่เหมาะสม

Doxy PEP vs PrEP vs PEP ใช้อะไรเหมาะกับใคร

เพื่อไม่ให้สับสน ควรทำความเข้าใจความแตกต่างของการใช้ยาแต่ละแบบดังนี้

• Doxy PEP (Doxycycline Post-Exposure Prophylaxis) ใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากเชื้อแบคทีเรีย เช่น ซิฟิลิส คลามีเดีย และหนองใน โดยทานหลังมีเพศสัมพันธ์เสี่ยงภายใน 24–72 ชั่วโมง
• PEP (Post-Exposure Prophylaxis for HIV) ใช้ยาต้านไวรัส HIV หลังมีความเสี่ยงสัมผัสเชื้อภายใน 72 ชั่วโมง และต้องรับประทานต่อเนื่อง 28 วันเต็ม
• PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis for HIV) เป็นยาต้านไวรัส HIV ที่ทานเป็นประจำ ก่อนมีเพศสัมพันธ์เสี่ยง เพื่อป้องกันการติดเชื้อ HIV ในระยะยาว

เหมาะกับใคร

• ผู้ที่เสี่ยงโรคแบคทีเรียทางเพศสัมพันธ์ → เหมาะกับ Doxy PEP
• ผู้ที่เสี่ยง HIV แบบเฉียบพลัน เช่น ถุงยางแตก หรือมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ → เหมาะกับ PEP
• ผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อ HIV ต่อเนื่อง เช่น มีคู่นอนหลายคน ไม่ใช้ถุงยางสม่ำเสมอ → เหมาะกับ PrEP

ใช้ Doxy PEP ร่วมกับ PrEP หรือ PEP ได้ไหม

การใช้ Doxy PEP สามารถทำร่วมกับการป้องกัน HIV ได้ หากอยู่ในกลุ่มที่มีความเสี่ยงทั้งต่อเชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัส

• Doxy PEP + PrEP → ป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่เกิดจากแบคทีเรีย (Doxy PEP) และลดความเสี่ยงการติดเชื้อ HIV ในระยะยาว (PrEP)
• Doxy PEP + PEP → ใช้เมื่อมีความเสี่ยงเฉียบพลัน ทั้งโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากแบคทีเรีย และการติดเชื้อ HIV หลังมีเพศสัมพันธ์เสี่ยง

อย่างไรก็ตาม การใช้ยาหลายชนิดพร้อมกันควรอยู่ภายใต้ การประเมินและการดูแลจากแพทย์ เพื่อป้องกันการใช้ยาที่ไม่เหมาะสมและลดความเสี่ยงจากผลข้างเคียง

รีวิวงานวิจัย Doxy PEP ล่าสุด (CDC, NEJM, JAMA)

งานวิจัยช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่า Doxy PEP สามารถลดการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์จากแบคทีเรียได้อย่างมีนัยสำคัญ โดยมีข้อมูลสำคัญดังนี้

• NEJM, 2023 → การศึกษากับกลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย (MSM) และสตรีข้ามเพศ พบว่า Doxy PEP ลดการติดเชื้อซิฟิลิสและคลามีเดียได้กว่า 70–90% และลดหนองในได้บางส่วนราว 50%
• JAMA, 2022 → รายงานการใช้ Doxy PEP ในกลุ่มที่เคยติดเชื้อมาก่อนภายใน 12 เดือน พบว่ามีการลดอัตราการติดเชื้อซ้ำได้ชัดเจน
• แนวทาง CDC, 2024 → แนะนำให้ใช้ Doxy PEP เฉพาะในกลุ่ม MSM และสตรีข้ามเพศที่มีความเสี่ยงสูง โดยให้ทานภายใน 72 ชั่วโมงหลังเสี่ยง และไม่เกินวันละ 200 มก.

อย่างไรก็ตาม นักวิชาการยังคงติดตามผลระยะยาว โดยเฉพาะเรื่อง การดื้อยาและผลกระทบต่อสมดุลจุลชีพในร่างกาย

Doxy PEP ในไทย: ซื้อที่ไหน ต้องให้แพทย์สั่งหรือไม่

ในประเทศไทย การใช้ Doxy PEP ยังไม่ได้ถูกบรรจุเป็นแนวทางการรักษามาตรฐานอย่างเป็นทางการเหมือนในบางประเทศ แต่สามารถใช้ได้หากอยู่ภายใต้ การสั่งและดูแลของแพทย์

• ซื้อที่ไหน → สามารถรับยาได้จาก โรงพยาบาลและคลินิกที่มีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยต้องผ่านการประเมินความเสี่ยงและความเหมาะสมก่อน
• ออนไลน์หรือร้านขายยา → ไม่ควรซื้อยาเองโดยไม่มีคำแนะนำจากแพทย์ เนื่องจากเสี่ยงต่อการใช้ผิดขนาด ดื้อยา หรือเกิดผลข้างเคียงที่ควบคุมไม่ได้
• กฎหมายไทย → Doxycycline จัดเป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้คำสั่งแพทย์ ไม่ใช่ยาที่สามารถซื้อได้เสรี

หากสนใจใช้ Doxy PEP ควรนัดหมายเพื่อ ปรึกษาแพทย์ในคลินิกหรือโรงพยาบาล เพื่อความปลอดภัยและการใช้ยาที่ถูกต้อง

Doxy PEP ราคาเท่าไหร่

ที่ Safe Clinic การใช้ Doxy PEP จะมีค่าใช้จ่ายที่ประกอบด้วย ค่าปรึกษาแพทย์และค่ายา โดยราคาล่าสุด (อัปเดต 2025)

• ค่าปรึกษาแพทย์ → ประมาณ ฿600
• ค่ายา Doxycycline (ใช้ในบางเคส เช่น การรักษาซิฟิลิส ผู้แพ้เพนิซิลิน) → ฿50 ขึ้นกับขนาดและระยะเวลาที่แพทย์สั่ง
• การรักษาหนองใน/คลามีเดีย (รวม Doxycycline) → เริ่มต้นที่ ฿1,850

หากใช้ในรูปแบบ Doxy PEP (200 มก. หลังเสี่ยงภายใน 72 ชั่วโมง) ค่าใช้จ่ายโดยเฉลี่ยจะอยู่ที่ ไม่กี่ร้อยบาทบวกค่าปรึกษาแพทย์ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการประเมินและคำสั่งของแพทย์ในแต่ละเคส

สำหรับความถูกต้องและการใช้ยาที่เหมาะสม แนะนำให้ ปรึกษาแพทย์โดยตรงที่ Safe Clinic ทุกครั้งก่อนเริ่มใช้ Doxy PEP

สรุป: ควรใช้ Doxy PEP เมื่อไร และควรป้องกันอย่างไรให้ปลอดภัยที่สุด

Doxy PEP เป็นทางเลือกใหม่ในการลดความเสี่ยงจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย เช่น ซิฟิลิส คลามีเดีย และหนองใน โดยแนะนำให้ใช้ในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง และต้องทาน ภายใน 24–72 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ที่มีความเสี่ยง

อย่างไรก็ตาม Doxy PEP ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัส เช่น HIV, HPV หรือเริม ได้ จึงควรใช้ร่วมกับการป้องกันอื่น ได้แก่

• การใช้ ถุงยางอนามัยทุกครั้ง
• การใช้ PrEP หรือ PEP ในผู้ที่มีความเสี่ยง HIV
• การฉีด วัคซีน HPV และไวรัสตับอักเสบ
• การตรวจสุขภาพทางเพศเป็นประจำ

คำแนะนำสำคัญ: Doxy PEP ควรใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์เท่านั้น เพื่อให้เหมาะสมกับความเสี่ยงของแต่ละบุคคล และลดปัญหาการดื้อยาปฏิชีวนะในอนาคต

อ้างอิง

1. CDC – Doxy PEP Guidelines (2024)
2. New England Journal of Medicine (NEJM), 2023 – Doxycycline PEP for STI Prevention
3. JAMA Network, 2022 – Effectiveness of Doxy PEP in High-Risk Groups
4. PubMed – Systematic Review on Doxycycline PEP (2024)
5. CIDRAP – Real-world studies on Doxy PEP
6. AP News – CDC considers Doxy PEP as STI “morning-after pill”

• Facebook
• Twitter
• Line