เริมที่อวัยวะเพศ เกิดจากอะไร หายเองได้ไหม มีลักษณะยังไง วิธีรักษาและป้องกัน

โรคเริมที่อวัยวะเพศ (Genital Herpes) คือหนึ่งในโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่พบบ่อยที่สุดทั่วโลก ซึ่งเกิดจากเชื้อ Herpes Simplex Virus (HSV) แม้โรคนี้จะไม่ใช่โรครุนแรงถึงชีวิตในคนทั่วไป แต่ก็สามารถมีผลกระทบต่อทั้งร่างกาย จิตใจ ความสัมพันธ์ และคุณภาพชีวิตในระยะยาว

หลายคนยังมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับเริม เช่น คิดว่าแค่ไม่มีแผลก็ไม่ติดต่อ หรือเป็นโรคของคนที่ชอบเปลี่ยนคู่นอน จริงๆ แล้วคนที่มีคู่นอนเพียงแค่คนเดียวก็สามารถเป็นเริมได้เช่นกัน

บทความนี้จัดทำขึ้นโดยอิงจากแนวทางขององค์การอนามัยโลก (WHO), ศูนย์ควบคุมโรคสหรัฐฯ (CDC) และแหล่งข้อมูลทางการแพทย์ที่น่าเชื่อถือ เพื่อให้คุณ:

• เข้าใจว่าเริมคืออะไร และต่างจากโรคอื่นอย่างไร
• รู้จักอาการ สาเหตุ วิธีการตรวจ และแนวทางการรักษา
• วางแผนการดูแลตัวเองและป้องกันคนรอบข้างได้อย่างมั่นใจ

เริมที่อวัยวะเพศคืออะไร?

เริมที่อวัยวะเพศ (Genital Herpes) คือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ชนิดหนึ่ง

เริมที่อวัยวะเพศเกิดจากการติดเชื้อ Herpes Simplex Virus (HSV) ซึ่งแบ่งเป็นชนิดที่ 1 และ 2 (HSV-1 และ HSV-2) HSV-1 มักจะทำให้เป็นเริมที่บริเวณปาก มักจะเกิดเพียงแค่ครั้งเดียว ส่วน HSV-2 ทำให้เป็นเริมที่อวัยวะเพศ ซึ่งเป็นโรคที่สามารถกลับมาเป็นซ้ำได้

HSV-2 ส่งผลอย่างไรต่อร่างกาย?

หลังติดเชื้อครั้งแรก เชื้อ HSV-2 จะฝังตัวอยู่ในปมประสาท (nerve ganglia) บริเวณไขสันหลัง โดยเชื้อจะ “ตื่น” ขึ้นมาเมื่อร่างกายอ่อนแอ ความเครียด ทำให้เกิดเริม มีอาการปวดแสบคัน ตุ่มน้ำใส หรือแผลบริเวณอวัยวะเพศ

ในบางคนอาจไม่มีอาการชัดเจนเลย แต่ยังสามารถแพร่เชื้อให้ผู้อื่นได้ผ่านการสัมผัสกับผิวหนังตรงที่มีเชื้อโดยตรง

สาเหตุของโรคเริมที่อวัยวะเพศ

• การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่ติดเชื้อ HSV-2 โดยไม่ใช้ถุงยาง
• การสัมผัสสารคัดหลั่งหรือบริเวณที่มีเชื้อ แม้ไม่มีแผลชัดเจน
• HSV-1 อาจก่อให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศได้จาก oral sex โดยเฉพาะในผู้ที่ไม่เคยสัมผัสเชื้อมาก่อน

เริมไม่สามารถ “หายขาด” แต่สามารถควบคุมได้

ไวรัส HSV ไม่สามารถกำจัดออกจากร่างกายได้โดยสมบูรณ์ แต่สามารถควบคุมไม่ให้อาการกำเริบบ่อย และลดโอกาสแพร่เชื้อได้ด้วยการใช้ยาต้านไวรัส และการดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสม

HSV-2 ต่างจาก HSV-1 อย่างไร?

เชื้อไวรัสเริมมี 2 ชนิดหลัก: HSV-1 และ HSV-2

Herpes Simplex Virus (HSV) แบ่งออกเป็น 2 ชนิดหลัก ได้แก่

• HSV-1: พบมากในผู้ที่มีแผลบริเวณปาก (oral herpes) เช่น แผลที่ริมฝีปาก หรือในช่องปาก
• HSV-2: เป็นสาเหตุหลักของเริมที่อวัยวะเพศ (genital herpes) และมีแนวโน้มกำเริบบ่อยกว่า

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันพบว่า HSV-1 สามารถทำให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศได้เช่นกัน โดยเฉพาะจากการมีเพศสัมพันธ์ทางปาก (oral sex)

ตารางเปรียบเทียบ HSV-1 และ HSV-2

เริมที่อวัยวะเพศหน้าตาเป็นยังไง?

ลักษณะของแผลเริมที่อวัยวะเพศ

แผลเริมที่อวัยวะเพศมีลักษณะเฉพาะที่สามารถสังเกตได้ โดยทั่วไปมีระยะการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังชัดเจน ซึ่งอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคล:

ลำดับลักษณะของแผลเริม (HSV-2)

1. ผิวหนังระคายเคือง คัน หรือปวดจี๊ด ๆ – มักเกิดในระยะเริ่มต้น ก่อนเกิดตุ่ม
2. ตุ่มน้ำใสเล็ก ๆ คล้ายพองน้ำ – อาจขึ้นเดี่ยว ๆ หรือเป็นกลุ่ม
3. ตุ่มแตกกลายเป็นแผลตื้น ๆ สีแดง/ขาว – มักรู้สึกเจ็บแสบ โดยเฉพาะขณะปัสสาวะ (ในเพศหญิง)
4. แผลตกสะเก็ดและหายได้เองใน 7–14 วัน – ถ้าเป็นครั้งแรกอาจใช้เวลานานกว่านี้

บริเวณที่พบบ่อย

• เพศชาย: ปลายองคชาต, หนังหุ้มปลาย, โคนอวัยวะเพศ
• เพศหญิง: แคมเล็ก, แคมใหญ่, ช่องคลอด, ปากช่องคลอด
• อื่น ๆ: ทวารหนัก, ก้น, ขาหนีบ, ต้นขาด้านใน

💡 ข้อควรรู้: เริมอาจเกิดในตำแหน่งที่มองไม่เห็น เช่น ภายในช่องคลอด หรือในทวารหนัก ผู้ป่วยบางรายอาจไม่ทราบว่าตนเองติดเชื้อ

เริมที่อวัยวะเพศมีระยะฟักตัวกี่วัน?

ระยะฟักตัวของเริม (HSV-2) โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 4–7 วัน

ระยะฟักตัว (incubation period) คือช่วงเวลาตั้งแต่ร่างกายได้รับเชื้อไวรัส HSV-2 จนกระทั่งแสดงอาการครั้งแรก เช่น ปวด คัน หรือตุ่มใสที่อวัยวะเพศ

• โดยทั่วไป อาการจะเริ่มปรากฏภายใน 2–12 วัน
• แต่โดยเฉลี่ยมักอยู่ที่ 4–7 วัน หลังการสัมผัสเชื้อ

📌 ข้อมูลจาก Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ระบุว่า 90% ของผู้ติดเชื้อ HSV-2 จะเริ่มแสดงอาการภายใน 2 สัปดาห์

ทำไมระยะฟักตัวจึงไม่เท่ากันในแต่ละคน?

ระยะฟักตัวอาจสั้นหรือยาวขึ้นได้ ขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น

• ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
• ปริมาณเชื้อที่ได้รับ
• ตำแหน่งที่เชื้อเข้าสู่ร่างกาย
• การมีบาดแผลร่วมขณะสัมผัสเชื้อ

บางคนอาจไม่มีอาการเลยในช่วงแรก ทำให้ไม่ทราบว่าตนเองติดเชื้อจนกระทั่งเกิดการกำเริบในภายหลัง

ใครบ้างที่เสี่ยงเป็นเริมที่อวัยวะเพศ?

โรคเริมที่อวัยวะเพศ (HSV-2) สามารถเกิดได้กับทุกคน ไม่จำกัดเพศหรือวัย

แม้จะพบมากในผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ แต่ก็มีหลายปัจจัยอื่นที่เกี่ยวข้อง เช่น จำนวนคู่นอน, อายุ, และภูมิคุ้มกันร่างกาย

กลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเริมที่อวัยวะเพศสูง ได้แก่:

1. ผู้ที่มีคู่นอนหลายคน

– ยิ่งเปลี่ยนคู่นอนบ่อย โอกาสติดเชื้อ HSV-2 จากผู้ที่มีเชื้อแต่ไม่แสดงอาการก็ยิ่งสูง

2. ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใช้ถุงยางอนามัย

– การไม่ใช้ถุงยางเพิ่มความเสี่ยงของการสัมผัสเชื้อจากผิวหนังโดยตรง แม้ในกรณีที่ไม่มีตุ่มหรือแผล

3. ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่น (STIs)

– เช่น ซิฟิลิส หนองใน HIV ฯลฯ เนื่องจากมีโอกาสที่ผิวหนังหรือเยื่อบุถูกทำลายง่าย

4. ผู้หญิง

– สถิติพบว่าผู้หญิงติด HSV-2 ได้ง่ายกว่าผู้ชายจากการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ (ข้อมูลจาก WHO)

5. ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ

– เช่น ผู้ติดเชื้อ HIV ผู้ใช้ยากดภูมิ ผู้ป่วยหลังปลูกถ่ายอวัยวะ

6. ผู้ที่เคยมี oral sex กับผู้ที่ติดเชื้อ HSV-1

– โดยเฉพาะกรณีที่ HSV-1 ก่อเริมที่อวัยวะเพศจากการรับเชื้อทางปาก (oral-genital transmission)

❗️บางคนติดเชื้อแม้ไม่มีพฤติกรรมเสี่ยงชัดเจน เพราะคู่ของเขาอาจไม่มีอาการและไม่รู้ตัวว่าตนเองเป็นพาหะ

เริมแพร่เชื้อได้ยังไง? ต้องมีแผลหรือไม่?

เริม (HSV-2) แพร่เชื้อได้แม้ไม่มีแผลให้เห็น

หนึ่งในความเข้าใจผิดที่พบบ่อยคือ “ถ้าไม่มีแผล = ไม่แพร่เชื้อ” แต่ความจริงคือ HSV-2 สามารถแพร่เชื้อได้แม้ในช่วงที่ไม่มีอาการ (asymptomatic shedding) ซึ่งเป็นภาวะที่ไวรัสถูกปล่อยออกมาทางผิวหนังหรือเยื่อบุ โดยที่ผู้ติดเชื้อไม่รู้ตัว

วิธีการแพร่เชื้อของเริมที่อวัยวะเพศ

ช่องทางหลัก

• การสัมผัสโดยตรงระหว่างผิวหนังบริเวณอวัยวะเพศ
• การมีเพศสัมพันธ์แบบสอดใส่ (vaginal หรือ anal sex)
• การมี oral sex กับผู้ที่มี HSV-2 หรือ HSV-1 บริเวณปาก

ช่องทางอื่น ๆ

• การใช้ sex toy ร่วมกันโดยไม่ล้างให้สะอาด
• การสัมผัสสารคัดหลั่งบริเวณที่มีเชื้อ

❗️เริมไม่ติดต่อผ่านการใช้ห้องน้ำร่วมกัน, การจับมือ, หรือการกินอาหารร่วมกัน

ระยะที่มีโอกาสแพร่เชื้อมากที่สุด

• ขณะมี ตุ่มน้ำหรือแผลที่อวัยวะเพศ
• ในช่วง 2–5 วันก่อนแผลขึ้น และ 1–2 วันหลังแผลหาย
• แม้ไม่มีอาการเลยก็ตาม ก็ยังสามารถแพร่เชื้อได้ในบางวัน (asymptomatic shedding)

สถิติน่ารู้:

• งานวิจัยพบว่า ผู้ติดเชื้อ HSV-2 มีการปล่อยเชื้อเฉลี่ยประมาณ 10–20% ของวันในแต่ละเดือน
• ผู้ที่ใช้ยาแบบ suppressive therapy มีโอกาสแพร่เชื้อลดลงเหลือ <5%

อาการเริมครั้งแรก vs ตอนกำเริบ ต่างกันยังไง?

เริมที่อวัยวะเพศมีได้ทั้ง “การติดเชื้อครั้งแรก (Primary infection)” และ “การกำเริบ (Recurrent episodes)”

ลักษณะอาการและความรุนแรงแตกต่างกันชัดเจน ซึ่งส่งผลต่อแนวทางการรักษาและการป้องกันการแพร่เชื้อ

ตารางเปรียบเทียบ: อาการเริมครั้งแรก vs การกำเริบ

🔍 ข้อมูลจาก CDC และวารสาร Journal of Infectious Diseases ระบุว่า 50–80% ของผู้ติดเชื้อ HSV-2 จะมีการกำเริบของโรคในปีแรกหลังติดเชื้อ

จุดสังเกต: ทำไมการกำเริบบางครั้งไม่มีอาการชัดเจน?

ในบางราย เริมกำเริบโดยไม่มีตุ่มหรือแผล แต่ผู้ป่วยอาจรู้สึก “แสบเล็กน้อย คัน หรือตึงผิวหนัง” ซึ่งมักเป็นจุดเริ่มของการปล่อยเชื้อแบบไม่รู้ตัว (viral shedding)

อาการเริมที่อวัยวะเพศเป็นยังไง?

อาการของเริมที่อวัยวะเพศอาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน

ผู้ติดเชื้อบางรายมีอาการรุนแรงชัดเจน ขณะที่บางคนแทบไม่มีอาการเลย โดยเฉพาะในกรณีของการกำเริบซ้ำ อย่างไรก็ตาม ลักษณะอาการหลักที่พบได้บ่อย ได้แก่:

อาการเริ่มต้นที่พบบ่อย

• แสบ คัน หรือรู้สึกตึงบริเวณอวัยวะเพศ
• ปวดเสียวหรือเจ็บจี๊ดในบริเวณที่ไวรัสจะปรากฏ
• บางรายมีไข้ อ่อนเพลีย หรือปวดเมื่อยคล้ายเป็นไข้หวัดใหญ่

อาการเฉพาะบริเวณผิวหนังและเยื่อบุ

• ตุ่มน้ำใสขนาดเล็ก: มักขึ้นเป็นกลุ่มในบริเวณผิวหนังหรือเยื่อบุ
• แผลตื้น ๆ สีแดงหรือขาว: เกิดหลังจากตุ่มแตก มักเจ็บแสบมาก
• แผลแห้งตกสะเก็ดแล้วหายได้เองใน 7–14 วัน (หากไม่ติดเชื้อแบคทีเรียซ้ำซ้อน)

ตำแหน่งที่พบบ่อย

ในเพศหญิง:

• แคมใหญ่ แคมเล็ก ปากช่องคลอด
• ผิวหนังรอบ ๆ ทวารหนัก
• ปากมดลูก (ในบางรายอาจไม่มีอาการภายนอก)

ในเพศชาย:

• ปลายองคชาติ
• โคนองคชาติ
• ถุงอัณฑะ
• รอบทวารหนัก

อาการร่วมอื่น ๆ ที่พบได้

• ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโต กดเจ็บ
• ปัสสาวะแสบ หรือปัสสาวะลำบาก
• ปวดหน่วงหรือปวดร้าวไปถึงต้นขา/หลังส่วนล่าง

⚠️ หมายเหตุ: ในบางรายอาการไม่ปรากฏชัด หรือเข้าใจผิดว่าเป็นผื่นแพ้ เชื้อรา หรือขนคุด จึงควรปรึกษาแพทย์หากสงสัย

เริม VS แผลซิฟิลิส VS แผลเชื้อรา ต่างกันยังไง?

แผลหรือผื่นบริเวณอวัยวะเพศไม่ได้หมายถึง “เริม” เสมอไป

หลายโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STIs) และโรคผิวหนังทั่วไปสามารถทำให้เกิดแผล ผื่น หรือตุ่มในบริเวณเดียวกันได้ ดังนั้น การวินิจฉัยที่แม่นยำจึงจำเป็นต้องอาศัยการตรวจโดยแพทย์

ตารางเปรียบเทียบ: เริม / ซิฟิลิส / เชื้อรา

❗️ทุกโรคมีอาการที่ “คล้ายกันได้ในบางระยะ” จึงไม่ควรวินิจฉัยเอง หากสงสัย ควรพบแพทย์เพื่อตรวจอย่างถูกต้อง

จุดสังเกตสำคัญ

• เริม: เจ็บแสบ / แผลหลายจุด / กำเริบซ้ำได้
• ซิฟิลิส: แผลเดียว ไม่เจ็บ / มักไม่รู้ตัว
• เชื้อรา: คันมาก / ไม่ใช่แผลแต่เป็นผื่น

ตรวจเริมที่อวัยวะเพศยังไง?

การวินิจฉัยโรคเริมที่อวัยวะเพศต้องอาศัยการตรวจทางการแพทย์ร่วมกับการซักประวัติ

การวินิจฉัยที่ถูกต้องจะช่วยให้รักษาได้ตรงจุด ลดการแพร่เชื้อ และลดความเข้าใจผิดกับโรคอื่นที่มีลักษณะคล้ายกัน

วิธีการตรวจเริมที่ใช้ในทางคลินิก

1. ตรวจเชื้อจากแผลโดยตรง (PCR หรือ Viral Culture)

เหมาะกับผู้ที่มีแผลหรือตุ่มชัดเจน และมาตรวจในช่วง 1–3 วันแรกของการเกิดแผล

2. ตรวจเลือดหา Antibody (IgG/IgM)

⚠️ CDC ไม่แนะนำให้ตรวจเลือดแบบ routine ในคนไม่มีอาการ เพราะผลอาจคลาดเคลื่อน และทำให้เกิดความกังวลโดยไม่จำเป็น

3. ตรวจร่วมกับโรคอื่น (ถ้ามีความเสี่ยง)

• แพทย์อาจแนะนำตรวจ HIV, ซิฟิลิส หรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นร่วมด้วย
• หากมีแผลเรื้อรัง ไม่ตอบสนองต่อยาทั่วไป อาจต้องตรวจเพิ่มเติม

ต้องตรวจเมื่อใด?

• มีแผลที่อวัยวะเพศ ตุ่มน้ำ หรืออาการที่สงสัย
• มีคู่นอนติดเริม หรือมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน
• เตรียมตั้งครรภ์ หรือเป็นหญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยง

HSV-2 ตรวจไม่เจอ เป็นไปได้ไหม?

คำตอบคือ: เป็นไปได้ในบางกรณี

แม้จะติดเชื้อเริม (HSV-2) จริง แต่การตรวจอาจให้ผล “ลบลวง (false negative)” ได้ ขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ชนิดการตรวจ ระยะเวลาหลังติดเชื้อ และตำแหน่งที่เก็บตัวอย่าง

สาเหตุที่อาจทำให้ “ตรวจไม่เจอ HSV-2” ได้แก่:

1. ตรวจเร็วเกินไปหลังติดเชื้อ

• หากตรวจเลือดในช่วง ก่อน 12 สัปดาห์ หลังสัมผัสเชื้อ ผล IgG อาจยังไม่ขึ้น
• ระยะฟักตัวของระบบภูมิคุ้มกันใช้เวลานานกว่าระบบผิวหนัง

2. แผลแห้งหรือไม่มีตุ่มให้เก็บตัวอย่าง

• การตรวจ PCR หรือ swab lesion ต้องใช้ของเหลวจากแผลสด
• หากแผลแห้งแล้ว หรือไม่สามารถเข้าถึงแผลได้ (เช่น ภายในทวารหนัก/ช่องคลอด) อาจตรวจไม่พบ

3. ใช้ชุดตรวจที่มีความไวต่ำ หรือมีเฉพาะ HSV รวม (ไม่แยกชนิด)

• บางแล็บใช้วิธีรวม HSV-1/2 หรือใช้ IgM ที่ไม่แม่นยำ
• ควรใช้แล็บที่แยกชนิดไวรัสได้ (type-specific testing)

4. ติดเชื้อแล้วแต่ไม่มีภูมิขึ้นชัดเจน

• พบได้น้อย แต่บางรายติดเชื้อแล้วร่างกายไม่สร้าง antibody มากพอให้ตรวจเจอ

คำแนะนำเมื่อสงสัยว่าติดเชื้อ แต่ “ตรวจไม่เจอ”

• รอให้ครบ 12–16 สัปดาห์หลังเสี่ยงติดเชื้อ แล้วตรวจซ้ำแบบแยกชนิด (type-specific IgG)
• ถ้ามีตุ่มหรือแผล → รีบพบแพทย์เพื่อเก็บตัวอย่างทันที ไม่ควรปล่อยให้แห้ง
• ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เพื่อวางแผนติดตามและป้องกันแพร่เชื้อ

รักษาเริมที่อวัยวะเพศยังไง?

เริมที่อวัยวะเพศแม้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถ “ควบคุมอาการ” และ “ลดการแพร่เชื้อ” ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

แนวทางการรักษาแบ่งออกเป็น 2 รูปแบบหลัก ได้แก่:

1. การรักษาเฉพาะตอนกำเริบ (Episodic Therapy)

ใช้เมื่อมีอาการกำเริบ เช่น แผล หรือตุ่มน้ำใส โดยเน้นลดระยะเวลาการหาย ลดอาการเจ็บ และลดโอกาสแพร่เชื้อ

✔️ ควรเริ่มใช้ทันทีภายใน 24–48 ชม. หลังเริ่มมีอาการเพื่อให้ได้ผลดีที่สุด

2. การรักษาระงับอาการระยะยาว (Suppressive Therapy)

เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการกำเริบบ่อย (≥6 ครั้ง/ปี) หรือมีคู่นอนที่ยังไม่ติดเชื้อ เพื่อลดโอกาสกำเริบและแพร่เชื้อแบบไม่มีอาการ

📌 การรักษานี้ช่วยลดโอกาสแพร่เชื้อให้คู่นอนได้ถึง 50% และลดการกำเริบซ้ำได้อย่างชัดเจน

แนวทางเสริมระหว่างการรักษา

• หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ขณะมีแผลหรือรู้สึกแสบ
• ใช้ถุงยางอนามัยอย่างสม่ำเสมอ
• รักษาสุขภาพให้แข็งแรง ลดความเครียด และพักผ่อนให้เพียงพอ
• แจ้งคู่นอนหากทราบว่าติดเชื้อ เพื่อร่วมวางแผนดูแล

ต้องกินยาต่อเนื่องตลอดชีวิตไหม?

คำตอบคือ: ไม่จำเป็นต้องกินยาตลอดชีวิตทุกคน

การใช้ยาต้านไวรัสแบบต่อเนื่อง หรือที่เรียกว่า Suppressive Therapy จะใช้เฉพาะในบางกรณีเท่านั้น ซึ่งพิจารณาตามความถี่ของการกำเริบ และความเสี่ยงในการแพร่เชื้อไปยังคู่นอน

ในกรณีใดที่แพทย์อาจแนะนำให้กินยาทุกวัน?

1. ผู้ที่มีการกำเริบบ่อย (≥6 ครั้ง/ปี)

• ยาช่วยลดจำนวนครั้งที่เริมกำเริบ และช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น
• ลดอาการไม่พึงประสงค์ เช่น เจ็บ คัน แสบบริเวณอวัยวะเพศ

2. ผู้ที่มีคู่นอนยังไม่ติดเชื้อ (serodiscordant couple)

• ยาช่วยลดโอกาสแพร่เชื้อให้คู่นอนได้ประมาณ 50%
• ควรใช้ร่วมกับถุงยางเพื่อให้ได้ผลดีที่สุด

3. หญิงตั้งครรภ์ในช่วงใกล้คลอด

• เริ่มให้ยาตั้งแต่สัปดาห์ที่ 36 เป็นต้นไป เพื่อลดโอกาสเริมกำเริบระหว่างคลอด
• ลดความเสี่ยงการแพร่เชื้อ HSV ไปยังทารกขณะคลอด (neonatal herpes)

แล้วถ้าไม่เข้ากลุ่มเสี่ยง ต้องกินยาต่อเนื่องไหม?

• ไม่จำเป็น ผู้ที่มีอาการน้อย หรือกำเริบไม่บ่อย สามารถใช้ยาตามอาการ (episodic) ได้เท่านั้น
• แพทย์จะประเมินเป็นรายบุคคล หากไม่มีอาการนาน 1 ปี อาจหยุดยาได้ภายใต้การติดตามของแพทย์

⚠️ ห้ามหยุดยาเองหากใช้แบบ suppressive ต่อเนื่องโดยไม่มีคำแนะนำจากแพทย์ เพราะอาจทำให้ไวรัสกำเริบกะทันหัน

เริมในคนท้อง อันตรายไหม? ควรคลอดแบบไหน?

เริมที่อวัยวะเพศในหญิงตั้งครรภ์อาจส่งผลต่อทารก หากมีการติดเชื้อขณะคลอด

โดยเฉพาะกรณีที่แม่เพิ่งติดเชื้อครั้งแรกในช่วงไตรมาสสุดท้าย ซึ่งภูมิคุ้มกันยังไม่สามารถป้องกันไวรัสได้เต็มที่ ทำให้มีความเสี่ยงสูงต่อ Neonatal Herpes ซึ่งเป็นภาวะรุนแรงในทารก

ความเสี่ยงของเริมต่อทารกมีระดับแตกต่างกันไป

⚠️ หากทารกติดเชื้อในครรภ์หรือขณะคลอด อาจเกิดภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ตับอักเสบ หรือการติดเชื้อระบบรุนแรง

แนวทางการดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่ติดเริม

1. แจ้งแพทย์ฝากครรภ์ทันทีหากเคยมีอาการเริม หรือคู่นอนติดเชื้อ

• แพทย์จะวางแผนติดตามอย่างใกล้ชิดในช่วงท้ายการตั้งครรภ์
• อาจแนะนำการตรวจ PCR หรือ antibody หากมีข้อสงสัย

2. เริ่มให้ยาต้านไวรัสตั้งแต่สัปดาห์ที่ 36

• เช่น Acyclovir 400 mg วันละ 3 ครั้ง หรือ Valacyclovir 500 mg วันละ 2 ครั้ง
• ลดโอกาสเริมกำเริบในช่วงคลอด และลด viral shedding

3. พิจารณาคลอดทางหน้าท้อง (ผ่าคลอด) หากมีแผลช่วงใกล้คลอด

• หากมีตุ่มหรือแผลเริมที่อวัยวะเพศในช่วงเจ็บครรภ์ → แนะนำผ่าคลอด
• หากไม่มีแผลและใช้ยาระงับเชื้ออย่างต่อเนื่อง → สามารถคลอดธรรมชาติได้ในบางกรณี ภายใต้ดุลยพินิจของแพทย์

สรุป: หญิงตั้งครรภ์ที่เป็นเริมควรดูแลแบบรายบุคคล โดยแพทย์เฉพาะทาง

การดูแลที่เหมาะสมสามารถลดความเสี่ยงต่อทารกได้อย่างมาก และไม่จำเป็นต้องผ่าคลอดทุกราย หากไม่มีแผลหรืออาการในช่วงคลอด

วิธีป้องกันไม่ให้ติดเริมจากคู่นอน

เริมที่อวัยวะเพศสามารถป้องกันได้ แม้คู่นอนจะมีเชื้ออยู่แล้ว

การรู้เท่าทันและใช้วิธีป้องกันหลายรูปแบบร่วมกัน จะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ

วิธีป้องกันการติดเริมที่ได้ผลจริง

1. ใช้ถุงยางอนามัยอย่างถูกต้องทุกครั้ง

• ถุงยางช่วยลดการสัมผัสโดยตรงกับบริเวณที่มีเชื้อ
• แม้ไม่ป้องกันได้ 100% แต่ลดความเสี่ยงได้ประมาณ 30–50%
• ควรใช้ทั้งระหว่าง sex สอดใส่ และ oral sex (โดยเฉพาะหากมี HSV-1)

2. ควบคุมการกำเริบของเชื้อในคู่นอน

• ถ้าคู่นอนติดเริม ควรใช้ยาแบบ suppressive therapy เพื่อลด viral shedding
• การกินยาทุกวันสามารถลดโอกาสแพร่เชื้อได้ถึง 48–70%

3. หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ขณะมีอาการ

• ห้ามมี sex หากมีอาการ เช่น แสบ คัน หรือตุ่มขึ้น แม้เพียงเล็กน้อย
• เพราะช่วงที่มีแผลคือช่วงที่ไวรัสแพร่เชื้อได้มากที่สุด

4. หลีกเลี่ยงการสัมผัส oral sex ถ้าคู่มีแผลที่ปาก

• HSV-1 จากปากสามารถก่อให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศได้เช่นกัน
• การใช้ dental dam หรือ barrier อื่น ๆ ช่วยลดความเสี่ยง

5. เสริมภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง

• การพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียด และดูแลสุขภาพโดยรวม ช่วยลดโอกาสกำเริบ
• ลดโอกาสทั้งติดเชื้อและปล่อยเชื้อในร่างกาย

ทางเลือกเพิ่มเติม: การใช้ PrEP ในบางกลุ่ม

งานวิจัยบางฉบับพบว่า ยา PrEP (tenofovir/emtricitabine) ที่ใช้สำหรับป้องกัน HIV อาจลดการติด HSV-2 ได้ในผู้หญิงบางกลุ่ม แต่ยังไม่ใช่แนวทางมาตรฐานสำหรับเริมโดยตรง และควรใช้ภายใต้คำแนะนำจากแพทย์เท่านั้น

⚠️ แม้จะใช้วิธีทั้งหมดร่วมกัน ก็ยังมีโอกาสติดเชื้ออยู่บ้าง แต่สามารถลดความเสี่ยงลงได้อย่างมาก หากปฏิบัติสม่ำเสมอ

เริมที่อวัยวะเพศหายขาดไหม?

คำตอบคือ: ไม่สามารถหายขาดได้ แต่สามารถ “ควบคุม” ให้มีชีวิตปกติได้

เริมที่อวัยวะเพศ (โดยเฉพาะ HSV-2) เป็นโรคติดเชื้อไวรัสชนิดหนึ่งที่ อยู่ในร่างกายตลอดชีวิต หลังจากติดเชื้อครั้งแรก ไวรัสจะหลบซ่อนอยู่ในปมประสาท และสามารถกลับมากำเริบได้ในภายหลัง แม้จะไม่มีอาการชัดเจน

ทำไมเริมถึงไม่หายขาด?

• ไวรัส HSV จะ “ฝังตัว” อยู่ในระบบประสาทส่วนปลาย ไม่ถูกระบบภูมิคุ้มกันกำจัดได้หมด
• แม้ไม่มีตุ่มหรือแผล ก็ยังมีโอกาสปล่อยเชื้อในบางช่วง (asymptomatic shedding)
• ปัจจุบันยัง ไม่มีวัคซีนหรือยาที่สามารถกำจัด HSV ออกจากร่างกายได้

แล้วต้องดูแลตลอดชีวิตไหม?

ไม่จำเป็นต้องกินยาตลอดชีวิตในทุกคน แต่ควรมี แนวทางการดูแลที่เหมาะสมกับแต่ละราย เช่น:

• หากมีอาการไม่บ่อย → ใช้ยาตามอาการเฉพาะตอนกำเริบ
• หากกำเริบบ่อย หรือมีคู่นอนที่ยังไม่ติดเชื้อ → ใช้ยาระงับแบบต่อเนื่อง
• ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง ลดความเครียด และพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อป้องกันการกำเริบ

ความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับเริมที่อวัยวะเพศ

โรคเริมเป็นเรื่องที่ถูกพูดถึงผิด ๆ ในสังคมมากมาย

ทำให้ผู้ที่ติดเชื้อเกิดความเครียด วิตกกังวล และเข้าใจโรคนี้คลาดเคลื่อน การรู้เท่าทันความเข้าใจผิดเหล่านี้ จะช่วยให้รับมือกับโรคได้ดีขึ้น และลดการตีตราทางสังคม

รวม 7 ความเชื่อผิดที่พบบ่อย พร้อมข้อเท็จจริงจากแพทย์

วิธีลดผลกระทบจากความเชื่อผิด

• พูดคุยกับแพทย์ ไม่เชื่อข่าวลือจากโซเชียล
• สร้างความเข้าใจในกลุ่มเพื่อน คู่รัก และครอบครัว
• เข้ารับการรักษาและดูแลตัวเองอย่างเหมาะสม
• หลีกเลี่ยงการตีตราผู้ติดเชื้อ เพราะโรคนี้เป็นเรื่องใกล้ตัวกว่าที่คิด

คำถามพบบ่อยเกี่ยวกับเริมที่อวัยวะเพศ

Q: เริมที่อวัยวะเพศติดต่อได้ทางไหนบ้าง?

A: ติดผ่านการสัมผัสผิวหนังหรือเยื่อบุโดยตรงระหว่างการมีเพศสัมพันธ์ ทั้งแบบสอดใส่, oral sex หรือ anal sex แม้ไม่มีอาการก็สามารถแพร่เชื้อได้

Q: เริมเป็นแล้วหายไหม?

A: ไม่หายขาด แต่สามารถควบคุมอาการได้ด้วยยาต้านไวรัส และใช้ชีวิตปกติได้

Q: ใช้ถุงยางแล้ว ยังติดเริมได้ไหม?

A: ได้ แต่ความเสี่ยงลดลง เพราะถุงยางครอบคลุมไม่ถึงผิวหนังรอบอวัยวะเพศที่อาจมีเชื้อ

Q: คนที่ไม่มีอาการสามารถแพร่เชื้อได้หรือไม่?

A: ได้ เรียกว่า “asymptomatic shedding” ไวรัสสามารถออกจากร่างกายและแพร่เชื้อโดยไม่มีแผลหรือตุ่มใด ๆ

Q: เริมที่ปากกับเริมที่อวัยวะเพศต่างกันไหม?

A: เชื้อไวรัสต่างชนิดกัน (HSV-1 กับ HSV-2) แต่สามารถติดสลับตำแหน่งได้ เช่น HSV-1 ก่อให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศได้จาก oral sex

Q: มีเพศสัมพันธ์ได้ไหมถ้าเป็นเริม?

A: ได้ หากไม่มีอาการ และมีการป้องกัน เช่น ใช้ถุงยาง และ/หรือใช้ยาระงับไวรัสทุกวัน

Q: เริมอันตรายถึงชีวิตไหม?

A: ไม่ หากได้รับการดูแลที่เหมาะสม แต่ในบางกลุ่มเสี่ยง เช่น ทารกแรกเกิด หรือผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงได้

Q: ตรวจเลือดแล้วไม่เจอ แปลว่าไม่ติดแน่หรือไม่?

A: ไม่แน่ หากตรวจเร็วเกินไป หรือใช้วิธีตรวจที่ไม่แยกชนิดไวรัส อาจให้ผลลบลวง (false negative) ได้

Q: ถ้าแฟนเป็นเริมแล้วเรายังไม่ติด ควรทำอย่างไร?

A: ใช้ถุงยางทุกครั้ง หลีกเลี่ยง sex ตอนแฟนมีอาการ และให้แฟนใช้ยา suppressive ทุกวันเพื่อลดการปล่อยเชื้อ

Q: ตั้งครรภ์ขณะติดเริมต้องทำอย่างไร?

A: แจ้งแพทย์ทันที อาจเริ่มยาตั้งแต่สัปดาห์ที่ 36 และพิจารณาวิธีคลอดที่ปลอดภัยที่สุดเพื่อลดความเสี่ยงต่อลูก

บทสรุป

เริมที่อวัยวะเพศ (HSV‑2) แม้จะเป็นโรคที่อยู่กับร่างกายไปตลอดชีวิต แต่ก็ ไม่ใช่โรคที่อันตราย ผู้ที่ติดเชื้อสามารถควบคุมอาการได้ มีเพศสัมพันธ์ได้อย่างปลอดภัย และตั้งครรภ์ได้ภายใต้การดูแลของแพทย์

สิ่งสำคัญคือ:

• อย่ากลัวที่จะรู้ตัว เพราะยิ่งรู้เร็ว ยิ่งวางแผนดูแลได้เร็ว
• อย่ารักษาเอง เพราะการวินิจฉัยและดูแลที่ถูกต้องต้องใช้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
• อย่าอายที่จะขอคำปรึกษา เพราะสุขภาพของคุณและคนที่คุณรักมีค่ามากกว่า stigma ใด ๆ

• Facebook
• Twitter
• Line